هر خانه یک پایگاه سلامت

 

اهداف آموزشی

بعد از مطالعه این راهنما قادر خواهید بود:
مراقب تهای اولیه در انواع مسمومیت با مونواکسیدکربن* را شرح دهید.
علایم و نشانه های اولیه و دیررس مسمومیت با مونواکسیدکربن را شرح دهید.
توصیه های خو دمراقبتی برای مراقبت از خود و دیگران در مسمومیت با مونواکسیدکربن را رعایت کنید.
روش های پیشگیری از مسمومیت با مونواکسیدکربن را تعریف کنید.

تعریف

مسمومیت با مونواکسی دکربن یا گازگرفتگی، مسمومیتی است که به خاطر تنفس گاز خطرناک مونوکسیدکربن ایجاد می شود. این

مسمومیت که به وسیله انواع وسایل گازسوز از جمله بخاری، آبگرمکن، پی کنیک و حتی زغال ایجاد می شود، اغلب در زمستان دیده می شود.

به این دلیل که اگر دودکش یا تهویه یک مکان مسدود باشد، گاز مونوکسیدکربن منتشرشده از وسایل مذکور امکان خروج نمی یابد،

در محیط ساختمان منتشرشده و سبب مسمومیت و درنهایت مرگ مسمومیت با می شود. مرگ بر اثر گازگرفتگی را «مرگ خاموش » می نامند.

نکته: مونواکسیدكربن یک گاز ب یرنگ و ب یبو است كه بر اثر احتراق ناقص انواع سوخت ها تولید میشود و م یتواند باعث ایجاد آسیب در

افراد شود. اهمیت موضوع اینجاست که به دلیل بی رنگ و بی یبو بودن به سرعت می تواند علایم مسمومیت را در افراد ایجاد کند.

علایم و نشانه ها

مسمومیت با مونواکسیدکربن م یتواند طیف وسیعی از علایم را شامل شود که در بیماری های مختلفی دیده می شود. متاسفانه بسیاری

از این علایم شبیه به علایم سرماخوردگی است و اکثر افراد فکر می کنند به دلیل سردی هوا دچار سرماخوردگی شده اند و سعی

در خوابیدن می کنند. ابتلای تمام افراد خانواده به علایمی شبیه به آنفلوانزا، بروز این مسمومیت در افراد را نشان م یدهد. علایم اولیه این

نوع مسمومیت شامل موارد زیر است:

• سردرد
• ضعف جسمانی
• سرگیجه و بی قراری
• تهوع و استفراغ
• خوا بآلودگی، کسلی و خستگی
• پس از گذشت دقایقی و افزایش میزان مسمومیت با مونواکسید کربن،
• علایم خطرنا کتر بروز خواهد کرد، از جمله:
• كبودی دست، دور ل بها و نوك انگشتان
• تنگی نفس
• بی هوشی
• توصیه های خودمراقبتی
• خونسرد باشید.
• با اورژانس 115 تماس بگیرید.
• از ایمنی صحنه مطمئن شوید.
• فرد مسموم را از محیط آلوده به هوای آزاد منتقل کنید و یا در صورت عدم امکان، درها و پنجر هها را باز کنید.
• بیمار را در حالت استراحت قرار دهید. )بیمار را حرکت ندهید( یقه پیراهن، كمربند و لباس های تنگ افراد مسموم را باز کنید.
• راه هوایی بیمار را بررسی کنید.
• در صورتی که بیمار بی هوش است او را به صورت خوابیده به پهلو نگه دارید.
• در صورت امکان، اکسیژ نرسانی را شروع کنید.

زمان مراجعه به مراکز بهداشتی درمانی

از آنجایی که مهم ترین درمان مسمومیت با مونواکسی دکربن خارج سازی فرد مصدوم از محیط و اکسیژن درمانی است، در صورت

مشاهده علایم مسمومیت، بلافاصله باید از محیط آلوده خارج شده و در حالت استراحت و تحت اکسیژن درمانی قرار گرفت. به همین

منظور تمامی بیمارانی که این علایم را دارند باید برای درمان با اکسیژن و مراقبت های قلبی و مغزی به بیمارستان منتقل شوند.

تمامی افراد، در معرض خطر مسمومیت با مونواکسید کربن قرار دارند اما كودكان، زنان باردار و سالمندان جزو گروه های آسی بپذیر و در

معرض خطر بيشتر هستند و علايم مسموميت در آن ها سريع و با شدت بيشتري ايجاد مي شود و می تواند باعث آسی بهای بیشتر و

جدی تری شود. به همین منظور در این سه گروه حساس، با هر درجه از مسمومیت انتقال به مراکز درمانی، ضروری است.

 

پیشگیری از مسموميت با گاز مونواکسیدکربن

1.  كنترل مسير و انسداد منافذ دودكش قبل از راه اندازی بخاري بهترين راه پيشگيري از بروز حوادث مسموميت با مونواکسیدکربن به شمار م يرود
2. و دقت و توجه به داغ بودن دودكش نيز بهترين آزمايش سلامت دودكش است.
3.  داشتن كلاهك مخصوص براي دودكش در پشتبام ها براي جلوگيري از بروز خاموشي بخاري و به دنبال آن انتشار گاز مونواکسید کربن اهميت بالايي دارد.
4.  فراموش نکنید استفاده از وسايل گرمايشي استاندارد در پيشگيري از اين مسموميت از اهميت بالايي برخوردار است و بخار يهاي بدون دودكش به هيچ عنوان از توليد گاز مونواکسیدکربن جلوگيري نميكند.

توصیه های خودمراقبتی برای پیشگیری از مسمومیت با مونواکسید کربن

• از وسایل گرمایشی استاندارد استفاده کنید.
• مسیر دودكش را قبل از راه اندازی كنترل و منافذ مسیر دودكش را مسدود کنید.
• در هنگام روشن بودن وسایل گرمایشی دقت کنید دودكش داغ باشد.
• دودكش در پشت بام ها باید كلاهك مخصوص داشته باشد.
• رنگ شعله بخاری و وسایل پخ توپز باید آبی باشد. اگر رنگ شعله
• قرمز، زرد و یا نارنجی باشد، نشانه نقص در سوخ ترسانی و کمبود اکسیژن در محیط است.
• نباید تمامی روزنه های جریان هوا در منزل و به ویژه اتاق خواب مسدود شود.
• آبگرمکن نباید در حمام نصب شود.
• انتهای كلیه دودكش ها باید حداقل یك متر از سطح بام و حداقل
• یك متر از دیوار جانبی بام فاصله داشته و دارای كلاهك مخصوص )به شكل H( باشد.
• از قراردادن لوله خروجی بخاری به داخل ظرف آب جدا خودداری كنید.
• از به كار بردن وسایل گرمایشی بدون نصب دودكش و یا دارای
• نقص در دودكش جدا خودداری كنید.
• آب گرمكن های دیواری گازی، اگر به مدت طولانی روشن باشند، خطرناك می شوند.
• درون خانه، به خصوص در محل خواب خود، دستگاه هشدار مونواکسیدکربن نصب کنید.
• تعمیر وسایل گرمایشی توسط افراد غیر مجرب و بی تجربه و یا نصب آن ها توسط اعضای خانواده باعث ایجاد خطر می شود.